- Created
- 4 months, 1 day ago
- Creator
- 21stcenturysloser
- Favorites
- 0
Profile
— ANO ANG IMPLASYON?
Ang implasyon ay tumutukoy sa pangkalahatang pagtaas ng presyo ng mga produkto, na maaaring makaapekto sa halaga ng salapi at negatibong epekto sa mamamayan. Ito ay maaaring pataas o patuloy na paggalaw ng presyo. Sa kasaysayan, maraming bansa ang nakaranas ng implasyon, kabilang na ang hyperinflation sa Germany noong dekada 1920. Sa Pilipinas, naranasan ito noong pananakop ng Japan, na nagdulot ng pagbagsak sa halaga ng pera at mataas na presyo ng mga bilihin. Sa kasalukuyan, patuloy ang suliranin ng implasyon, na nakakaapekto sa mga pangunahing produkto tulad ng bigas, asukal, manok, at iba pa.
— PAGSUKAT SA PAGTAAAS NG PRESYO
Ang pagsukat sa pagtaas ng presyo o implasyon ay karaniwang ginagamitan ng Consumer Price Index (CPI). Ito'y isang mekanismo kung saan ang pamahalaan ay naglalaan ng basket of goods na kumakatawan sa pangunahing pangangailangan ng mamamayan. Ang halaga ng mga produktong ito ay sinusuri upang masukat ang pagbabago sa presyo. May iba't ibang uri ng price index, tulad ng GNP Implicit Price Index, Wholesale or Producer Price Index (PPI), at Consumer Price Index (CPI). Ang CPI ay isang pangunahing panukat na sinusukat ang pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyong kadalasang ginagamit ng mga konsyumer. Ginagamit din ang market basket upang masukat ang antas ng pamumuhay ng mga konsyumer.
— IBA'T IBANG URI NG PRICE INDEX
Ang Consumer Price Index (CPI) ay isang pangunahing sukat ng implasyon na ginagamit ng pamahalaan para masukat ang pagbabago sa presyo ng mga pangunahing produkto. Binubuo ito ng isang basket ng mga produktong kumakatawan sa pangangailangan ng mamamayan. Ang price index na ito ay nagbibigay ng average na pagbabago ng presyo sa lahat ng bilihin.
May iba't ibang uri ng price index, kabilang ang:
1.) GNP Implicit Price Index o GNP Deflator na sumusukat sa pangkalahatang antas ng presyo ng mga produkto at serbisyo ng ekonomiya.
2.) Wholesale or Producer Price Index (PPI) naman ay nagmamarka ng presyo ng mga produkto mula sa mga nagbebenta sa mga mamimili.
3.) Consumer Price Index (CPI) ay nagmumula sa market basket, isang piling grupo ng produkto na kumakatawan sa pangunahing pangangailangan ng mga mamamayan, at ito ang pangunahing sukat ng pagbabago sa presyo ng mga konsyumer.
— DAHILAN NG IMPLASYON
Ang Demand-pull inflation ay nagaganap kapag lumaki ang paggasta ng sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan, at panlabas na sektor, subalit hindi tugma sa paglaki ng kabuuang produksiyon, nagiging sanhi ng kakulangan sa pamilihan at pagtaas ng presyo. Ayon kay Milton Friedman, isa itong resulta ng sobra-sobrang salapi sa sirkulasyon na nagtutulak sa patuloy na pagbili at pag-angat ng presyo.
| Kabuuang dami ng gastusin ng sambahayan, bahay kalakal, pamahalaan at dayuhang sektor | Dami ng produkto na gagawin at ipamamahagi ng bahay kalakal |
Sa Cost-push inflation, ang pagtaas ng pamproduksiyon na gastos tulad ng sahod ng manggagawa o presyo ng inputs ay nagiging sanhi ng pagtaas sa presyo ng mga produkto, at maaaring ipasa ng mga prodyuser ang dagdag-gastos sa mamimili. Ito'y nagbibigay insentibo sa negosyante na iwasan ang pagtaas ng sahod o presyo ng mga hilaw na materyales upang maiwasan ang epekto nito sa kabuuang presyo ng produksiyon.
— DAHILAN AT BUNGA NG IMPLASYON
Maraming salik ang nakaaapekto sa presyo sa pamilihan na nagiging daansa pagkakaroon ng implasyon.
| DAHILAN NG IMPLASYON | BUNGA NG IMPLASYON |
|---|---|
| PAGTAAS NG SUPLAY NG SALAPI | Tataas ang demand o ang paggasta kaya mahahatak ang presyo paitaas |
| PAGDEPENDE SA IMPORTASYON PARA SA HILAW NA SANGKAP | Kapag tumaas ang palitan ng piso sa dolyar, o kaya tumaas ang presyo ng materyales na inaangkat, ang mga produktong umaasa sa importasyon para sa mga hilaw na sangkap ay nagiging sanhi rin ng pagtaas ng presyo |
| PAGTAAS NG PALITAN NG PISO SA DOLYAR | Dahil sa kakulangan ng pumapasok na dolyar, bumababa ang halaga ng piso. Nagbubunga ito ng pagtaas ng presyo ng mga produkto. |
| KALAGAYAN NG PAGLULUWAS (EXPORT) | Kapag kulang ang supply sa lokal na pamilihan dahil ang produkto ay iniluluwas, magiging dahilan ito upang tumaas ang presyo ng produkto. Kapag mas mataas ang demand kaysa sa produkto, ito ay magdudulot ng pagtaas sa presyo |
| KALAGAYAN NG PAGLULUWAS (EXPORT) | Kapag kulang ang supply sa lokal na pamilihan dahil ang produkto ay iniluluwas, magiging dahilan ito upang tumaas ang presyo ng produkto. Kapag mas mataas ang demand kaysa sa produkto, ito ay magdudulot ng pagtaas sa presyo |
| MONOPOLYO O KARTEL | Nakapagkokontrol ng presyo ang sistemang ito. Kapag nakontrol ang presyo at dami ng produkto, malaki ang posibilidad na maging mataas ang presyo |
| PAMBAYAD-UTANG | Sa halip na magamit sa produksiyon ang bahagin g pambansang badyet, ito ay napupunta lamang sa pagbabayad ng utang. |
— EPEKTO NG IMPLASYON SA MGA MAMAMAYAN
| MGA NAKIKINABANG SA IMPLASYON | HALIMBAWA |
|---|---|
| Mga umuutang | Ang mga umutang ay may 10% interes sa kanilang hiniram na pera. Ang ibinayad ng nangutang kasama ang interes ay Php1,000. Ngunit dahil sa 15% ng implasyon, ang halaga ng buong ibinayad ay Php935 lamang kaya siya ay nakinabang. |
| Mga negosyante/ may-ari ng kompanya | Retailer ng gasolina ang isang tao at marami siyang imbak nito. Kapag tumaas ang presyo ng gasolina, tataas ang kaniyang kita nang hindi inaasahan. |
| Mga speculator at mga negosyanteng may malakas ang loob na mamuhunan. | Mga real estate broker, nagtitinda ng mga alahas,at iba pa na nag-speculate na tataas ang presyo sa hinaharap. |
| MGA TAONG NALULUGI | HALIMBAWA |
|---|---|
| Mga taong may tiyak na kita | Ang mga emplyado na may nakapirming buwanang kita ay malaki ang epekto ng pagtaas ng mga presyo, na humahantong sa pagbawas sa kanilang kapangyarihan sa pagbili. |
| Mga taong nagpapautang | Inaasahan ng tagapagpahiram ang 10% na interes sa utang, ngunit dahil sa 15% na inflation, ang nanghihiram ay tumanggap lamang ng Php935 mula sa Php1,000 na binayaran, na nagresulta sa pagkalugi. |
| Mga taong nag-iimpok | Ang pag-iimpok ng pera sa bangko na may 15% na rate ng interes ay nagiging hindi gaanong kumikita kung nahaharap sa 20% na inflation rate, na nagreresulta sa pagbaba ng tunay na halaga mula Php11,500 hanggang Php9,500 para sa Php10,000 na deposito. |
Comments